Ανταπόκριση από Λονδίνο #3: Η Ελευθερία του Χωθήναι

Όταν ο Jeremy Clarkson προτάθηκε από κάποιον χωρατατζή για δήμαρχος του Λονδίνου, ήξερα πολύ καλά πόσο κάφρος είναι. Ήξερα για την αγάπη του για τα αμάξια, την περιφρόνησή του για τη Guardian, το ισοπεδωτικό μίσος του για τις αλεπούδες. Δεν είχα ιδέα πόσο όμορφα γράφει.

Ο λόγος για έναν από τους πιο μισητούς ανθρώπους της Βρετανίας. Οι φεμινίστριες παίζουν βελάκια με τις φωτογραφίες του, οι οικολόγοι του κάνουν καθημερινά βουντού και κάθε πρέσβυς στον κόσμο θα παραπονιόταν για τα ρατσιστικά του σχόλια, αν η εκπομπή του μεταδιδόταν δορυφορικά. Ο Clarkson, βλέπετε, αγαπά μόνο πράγματα που είναι τεράστια, πανίσχυρα, ή έχουν πολλά μπουλόνια. Άντε και αυτούς που τα κατασκευάζουν: για ο,τιδήποτε άλλο μιλά με καθαρή απέχθεια. Ευτυχώς, το βιβλίο του που μόλις τελείωσα, με τίτλο I know you got soul! μιλά για εντυπωσιακές μηχανές. Διαβάζοντας τα λόγια αυτού του κατά τα άλλα κινητού βόθρου, γεμάτα αγάπη και λαχτάρα, θυμήθηκα έναν από τους λόγους για τους οποίους ξενιτεύτικα και απαρνήθηκα τη σπανακόπιτα της μάνας μου. Κάτω από την καφρίλα υπάρχει ενίοτε κάτι πολύ ανώτερο.

Είπα λίγο άδικα τις προάλλες ότι οι Βρετανοί δεν έχουν ούτε την αποκλειστικότητα, ούτε την πρωτιά σε τίποτε. Κάθε άλλο. Είναι ο μόνος λαός που έχει πιάσει σωστά -κατ' εμέ- την έννοια της Ελευθερίας του Λόγου. Η συζήτηση περί Ελευθερίας του Λόγου γίνεται πάντα με κεφαλαίο, και συνήθως ξεκινά με την υπόθεση ότι μπορείς να πεις ό,τι θέλεις αρκεί να μην προσβάλλεις τον άλλο. Έπειτα περνάς ώρες επί ωρών συζητώντας πότε μπορείς να πεις ότι όντως προσβάλλεται ο χ και ο ψ. Χαμένη υπόθεση, γιατί ο κόσμος προσβάλλεται βασικά με ό,τι βρει. Προσβάλλεται ηλιθιωδώς και για λογαριασμό τρίτων ενίοτε. Ειδικά αν σε αντιπαθεί ή μυρίζεται ότι έχεις πολλά λεφτά και κακούς PRίστες.

Η αγγλική εκδοχή είναι η εξής: μπορείς να λες ό,τι θέλεις δημόσια, αρκεί να προτίθεσαι να σου την πουν αλύπητα όσοι διαφωνούν μαζί σου. Δημόσια. Στην Ελλάδα, χώρα δήθεν της δημοκρατίας, δεν το μάθαμε αυτό ποτέ. Ξέρουμε πολύ καλά να μουρμουράμε πίσω από την πλάτη του κόσμου, και είμαστε μανούλες στο να ξεφουρνίζουμε ατάκες του τύπου, “αυτή είναι η άποψή μου, δικαιούμαι να έχω γνώμη!”. Ναι. Αλλά πρέπει κάπου να μπορώ κι εγώ να ψελλίσω ότι η γνώμη σου είναι ΗΛΙΘΙΑ. Π.χ. ότι αφού δεν θέλουν κουτσούβελα οι Ελληναράδες, το να τους προσφέρεις 40 Ευρώ επίδομα για ένα ακόμη δεν θα κάνει τους πρώην συμφοιτητές μου να βροντήξουν κάτω τον frappuccino και να πάνε για ζευγάρωμα. Ή μήπως να δώσουμε λίγο παραπάνω; Πόσο; Δωρεάν στέγη και να ζούν από το επίδομα; Μέσα. Βλέπω των Αλογοσκούφη να κυλιέται στο πάτωμα από τα γέλια. Αλλά στάσου! Υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι -ακριβώς έτσι όπως τους περιγράφεις. Με πολλά πολλά παιδιά! Λέγονται Αθίγγανοι. Τι; Να μην ειρωνεύομαι τους Αθίγγανους; Θέλετε να πιάσω και αυτή τη συζήτηση;

Ένας από τους καλύτερους μαθητές αυτού του άγριου σχολείου είναι ο κ.κ. Τόνυ Μπλαιρ. Ξέρω, είναι γελοίος, ο Μπους του τον φοράει καθημερινά, και τα λοιπά. Δεν διαφωνώ, απλά η πολιτική του δεν με ενδιαφέρει εν προκειμένω. Ας δεχτούμε ότι είναι ένα σκυλάκι. Προσπαθήστε όμως να τον φέρετε σε δύσκολη θέση. Όπως όλοι οι Πρωθυπουργοί που έχουν δοκιμαστεί στο Βρετανικό κοινοβούλιο, όπου δεν διψάνε για αίμα μόνο οι αντιπολιτευόμενοι, αλλά και οι δικοί σου, ο Μπλαιρ μπορεί να σε δέσει πέντε κόμπους ακόμη και όταν (όπως συνήθως) δεν έχει κανέναν με το μέρος του. Το κάνει δε επί δέκα χρόνια: οι Συντηρητικοί ακόμη ψάχνουν κάποιον που να μπορεί να του την πει.

“Στη Βρετανία λέμε συχνά, ίσως άδικα, ότι ο κύριος Μπλαιρ είναι το σκυλάκι σας. Έτσι τον βλέπετε;” ρωτάει ο Άγγλαρος δημοσιογράφος. Ο Μπλαιρ γυρνάει στον Μπους και λέει: “Κοίτα μην πεις ναι. Θα είναι ψιλοάβολο.” Το πλήρες κείμενο εδώ.

Φαντάζεστε να ρωτούσε ένας δημοσιογράφος τον Καραμανλή, την φοβερή εκείνη περίοδο με τις Σαλώμες κτλ, “κύριε πρόεδρε, αληθεύουν οι υπαινιγμοί του κ. Καρατζαφέρη, ότι διατηρείτε ομοφυλοφιλική σχέση με τον κύριο Άρη Σπηλιωτόπουλο;” Ούτε ο Πρετεντέρης δεν θα τόλμαγε να βγάλει τη διχαλωτή του γλώσσα να πει τέτοια ατάκα. Βέβαια ο Πρετεντέρης δεν θα ήθελε κι όλας, για τους γνωστούς λόγους. Και για όνομα του Θεού, δεν θέλω να δω τη γλώσσα του, ποιος ξέρει που ήτανε πριν.

Σας αφήνω για απόψε με τα top 3 δείγματα Ελευθερίας του Χωθήναι, από την Αλβιώνα με αγάπη. Για τους ανυπόμονους, παραθέτω και στιγμιότυπα.

1. Κριτική της Guardian για τη νέα ταινία του M. Night Shyamalan (6η αίσθηση), The Lady in the Water.
   
   “Το σενάριο για το Lady in the Water πρέπει να κρεμόταν από μια πρόκα, στην πόρτα της υπαίθριας τουαλέτας έξω από το σπίτι του. Είναι τρισάθλιο.”
   
2. Κριτική της Observer για το τελευταίο μυθιστόρημα του Paulo Coelho, The Zahir.
   
   “Τίποτε δεν στέλνει ένα συγγραφέα τόσο φουλαριστό προς την ηλιθιότητα όσο η επιθυμία του να τον περνάνε για σοφό.”
   
3. Σχόλιο του Clarkson για ό,τι βρει, αλλά βασικά τους απανταχού οικολόγους.
   
   “Υπάρχουν και κείνοι που λένε ότι ο Blair πρέπει να πάρει πόδι, όχι για όσα έκανε με το Ιράκ, αλλά για τη στάση του απέναντι στο Κυότο. Πώς τους αφήνουμε αυτούς τους ανθρώπους να χειρίζονται κηρομπογιές;”

Καλές διακοπές. Σε εμένα, το ξέρω. Εσείς είστε ήδη κατάμαυροι.